Balın Kristalleşmesi Ne Demek

Satın aldığınız balın sertleşmesi, lapa gibi ya da tanecikli bir hale gelmesiyle sıklıkla karşılaşırız. Balın bu görünümünü kristalleşme olarak ifade ediyoruz. Balın kristalleşmesi bir kusurmuş gibi algılanmasının aksine orijinalliğinin göstergesidir. Yani balın her zaman sıvı olmasını amaçlayan endüstriyel işlemlerin bulunmadığının bir kanıtıdır. Bu yazımızda kristalleşmenin ne olduğunu, nasıl gerçekleştiğini ve kristalleşen balın nasıl çözüleceğini öğrenebilirsiniz.

Bal Neden Kristalleşir?

Balın Kristalleşmesi doğal bir süreçtir ve ürün kalitesinin bir işaretidir. Peki tam olarak bal neden kristalleşir? Bunu anlamak için balın yapısına bakmalıyız.

Bildiğiniz gibi bal tatlandırıcı bir üründür ve çoğunluğu şekerden oluşur. Kristalizasyon süreci çeşitli faktörler tarafından tetiklenmektedir. Basit bir ifadeyle kristallerin balda 'çözünmeyen' doğal şekerler olduğunu söyleyebiliriz.

Bal, fruktoz ve glikoz olmak üzere iki ana şeker içerir. Fruktoz çözünmüştür. Glikozun çözünürlüğü ise çok daha düşüktür. Bu nedenle çok daha kolay kristalleşebilmektedir. Glikoz sudan ayrıldığında balda küçük kristaller oluşur. Kristalleşme, bal türlerine göre farklılık göstermektedir. Bazıları balın içinde eşit şekilde dağılmış küçük, çok ince kristaller oluşturur. Bazı ballar ise daha büyük kumlu kristallere sahiptir. Bu tamamen glikoza kıyasla balın su içeriğine bağlıdır. Ne kadar fazla glikoz olursa o kadar hızlı kristalleşme olur.

Balın Kristalleşmesinde Rol Oynayan Faktörler

Kristalize balın oluşmasına yol açan 4 faktör bulunmaktadır.

1. Glikoz ve fruktoz yüzdesi

Balı oluşturan şekerler, çeşitli bal türlerinde farklı yüzdelerde bulunan glikoz ve fruktozdur. Glikoz, fruktoza kıyasla suda çok daha az çözünür. Bu nedenle glikoz konsantrasyonu ne kadar yüksek olursa kristalleşme eğilimi de o kadar fazla olur.

2. Su yüzdesi

Bal, çözücüden (su) daha yüksek oranda çözünen madde (fruktoz ve glikoz) içeren bir çözeltidir. Su miktarının arttırılması, kristallerin daha az çökelmesiyle stabilitenin elde edilmesini sağlar.

Fermantasyona veya yapışkanlığa maruz kalmadan optimal bir ürün elde etmek için gereken su miktarı % 16 ila %18 arasındadır. Bu yüzde aralığının altında veya üstünde su içeriğine sahip ballar daha yavaş kristalleşir. Bal, su miktarı azsa sert kristaller oluşturma eğilimindeyken, yüksek olduğunda daha yumuşak kristaller oluşturma eğilimindedir.

3. Yoğunlaşma çekirdekleri

Yoğuşma çekirdekleri tek kristal glikoz, toz veya polen taneleri ve hatta çok küçük hava kabarcıklarından oluşur. Bu çekirdeklerin varlığı ne kadar fazla olursa, şekerlerin çökelmesine katkıda bulundukları için yoğunlaşma hızı da o kadar fazla olur. Bütün bunlar, sürecin hızına müdahale ederek kristalleşmeyi az çok etkili hale getirir.

4. Sıcaklığın önemi

Düşük sıcaklıklar balın kristalleşmesini kolaylaştırırken, yüksek sıcaklıklar süreci yavaşlatır. Kristalleşmeyi kolaylaştıran sıcaklık aralığı 5 ila 25°C arasındadır ve optimum zirve 14°C civarındadır. 25°C'nin üzerinde kristaller yok olur, 78°C'de ise yıkım tamamlanır ve bal kristalleşemez.

Ayrıca, 4°C'nin altında bal gözle görülür derecede viskoz hale gelir ve moleküllerin hareketini sınırlandırır. Böylece kristal oluşumu süreci yavaşlar.

Çeşitli Bal Türlerine Göre Balın Kristalleşmesi

• Akasya Balı: Genellikle sıvıdır, hiçbir zaman tam kristalleşmeye ulaşmaz.
• Turunçgiller : Orta derecede kristalleşme eğilimi vardır; kristalleştiğinde daha berrak hale gelir.
• Kestane Balı : Bol miktarda fruktoz içerdiğinden sıvı kalma eğiliminde olup sıvı balda koyu amber renginde, kırmızımsı-yeşilimsi tonlarda, kristalize balda ise kahverengi renktedir.
• Karahindiba : Hızlı bir şekilde kristalleşerek yumuşak, kremsi bir kütle oluşturur.
• Ihlamur : Uzun süre kristalleşerek çoğunlukla büyük ve düzensiz kristaller oluşturur.
• Meşe Balı: Meşe balı düşük glikoz seviyesine sahip olduğu için yavaş kristalleşir.

Balın Kristalleşmesi İyi mi Kötü mü?

Kristalize bal kesinlikle zararlı değildir. Kristalizasyon süreci tamamen doğal ve sağlıklıdır. Kristalleşme balın görünümünü değiştirir ve tadının daha az tatlı olmasını sağlar ancak besin özelliklerini değiştirmez. Kristalize bal da tıpkı sıvı bal gibi yenilebilir.

Ancak süpermarket raflarında balı sıvı olarak görüyoruz. Bunun nedeni, büyük ölçekli dağıtıma yönelik balın sıklıkla pastörizasyon işlemine tabi tutulmasıdır. Bu işlem, ürünün hızlı bir şekilde ısıtılmasından (yaklaşık 73-78°C'ye ulaşılması) ve ardından aynı hızla soğutulmasından oluşur. Pastörizasyon, balda bulunan mikroorganizmaları yok eder ve kristallerin tamamen yok olmasına yol açar. Bu da aslında 78°C civarında gerçekleşir.

Sitemizde online olarak satışa sunduğunuz balların tamamı kristalleşmektedir. Bu da ürünlerimizin herhangi bir pastörizasyon işlemine tabii olmadığının en iyi göstergesidir.

Kristalize Bal Nasıl Çözülür?

Gördüğümüz gibi balın kristalleşmesi, herhangi bir bozulmaya yol açmayan doğal bir süreçtir. Ancak kristalleşen balı inceltmek istiyorsanız, besinsel ve organoleptik özelliklerini mümkün olduğunca bozulmadan korumak için iki yöntemden birini tercih edebilirsiniz.

• Kristalize bal kavanozunu 40°C sıcaklıktaki suyun içinde benmari usulü yerleştirin. Isının eşit şekilde geçmesine yardımcı olmak ve erime sürecini hızlandırmak için ara sıra karıştırın.

• Kristalize balı mikrodalgada da çözebilirsiniz.

Balın Kristalize Olmaması İçin Ne Yapmalı?

Balı sakladığınız yer kristalleşme konusunda önemlidir. Düşük sıcaklıklarda bal daha hızlı kristalleşir. Bu nedenle balınızı buzdolabında saklamayın! Ayrıca yüksek sıcaklık balın bozulmasına neden olabilir. Kristalleşmeyi yavaşlatmak veya önlemek için balı oda sıcaklığında, doğrudan güneş ışığından uzak bir dolapta saklamak her zaman en iyisidir.

Kristalleşmeyi tamamen önlemek istiyorsanız, yapılacak en iyi şey balınızı kristalleşmeden önce yemektir! Ortalama olarak bal satın alındıktan sonra en az birkaç ay boyunca kristalleşmeden kalacaktır.

Kristalize Olan Bal Yenir mi?

Kristalize balınıza şans vermeK istiyorsanız, farklı şekillerde kullanabilme imkanına sahipsiniz. Unlu mamullere lezzetli bir katkı sağlamak için veya tostunuzun üzerine sürerek kullanabilirsiniz. Ayrıca çayınıza ve kahvenize de ekleyebilirsiniz; saniyeler içinde eriyecek ve tadı harika olacaktır.

Kristalize olmuş balınızı kullanmaktan korkmayın ve kesinlikle atmayın! Kristalleşme, balınızın doğal olduğunu söyleyen normal bir süreçtir.

Balın Kristalleşmesi ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Kristalleşme ilgili merak edilenlerin yanıtlarını aşağıda bulabilirsiniz.

Bal neden şekerlenir?

Bal sudan daha fazla şeker içerir, bu nedenle zamanla ayrılır ve şekerlenir. Bu gerçekleştiğinde kristallerin türü ve şekli balın botanik kökeni, nasıl işlendiği ve nasıl saklandığı gibi faktörlere bağlıdır. Kristalleşme balım ham, saf olduğunun bir işaretidir.

Balın kristalleşmesi ne kadar sürer?

Bu, balın türüne, nasıl işlendiğine ve nasıl saklandığına bağlı olarak değişir. Su miktarı az olan ballar daha hızlı kristalleşir. Balların daha düşük sıcaklıklarda saklanması da kristalleşmeyi hızlandırır.

Doğal bal nasıl anlaşılır?

Balın doğal olduğu gösteren işaretlerden biri kristalleşmesidir. Evet, kristalleşen bal doğaldır. Eğer satın aldığınız bal şekerleniyorsa yoğun bir işlemden geçmiş olma ihtimali yoktur.

Kristalize bal yenir mi?

Evet. Kristalize balın tadı aynıdır ancak biraz çıtırlık hissedilir. Kristalize balı yemek aslında kişisel tercihinize bağlıdır. Kristalleşen balı çok uzun süre bekletmeyin. Aksi halde fermente olmaya başlayabilir.

Bal kristalleştiğinde bozulur mu?

Hayır, bal kristalleştiğinde bozulmaz. Balın kristalini çözebilirsiniz. Ancak kristalleşen bal fermente olmaya başlarsa tadı değişir ve balı eski haline getiremezsiniz.

Gerçek balın kristalleşmesi gerekiyor mu?

Evet. Kristalleşme saf, ham balın geçtiği doğal bir süreçtir. Her bal kristalleşmez ve bazıları diğerlerinden daha hızlı kristalleşir. Ancak bu, balınızın gerçek ve daha az işlenmiş olduğuna dair iyi bir işarettir. Sıcaklık çok düşerse bal kovanda bile kristalleşebilir!

Balkan Bal Evi olarak, sizlere en saf ve doğal lezzeti sunma taahhüdümüzü sürdürüyoruz. Özellikle doğal meşe balımız, özenle seçilmiş arı kovanlarımızdan elde edilen eşsiz bir lezzeti ve besleyici özellikleri bir araya getirir. Doğanın sunduğu bu muhteşem hediye, sağlığınıza katkıda bulunmanın yanı sıra damak zevkinize de hitap edecek. Siz de sağlıklı bir yaşam tarzını benimseyerek, sofralarınıza doğanın en özel lezzetini katmak istiyorsanız, doğal meşe balımızı şimdi satın alarak bu eşsiz deneyimi yaşayabilirsiniz.